طبق ماده 1 قانون تجارت ؛ شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سرمایه آنها می‌باشد.
“طبق ماده 4 قانون تجارت شرکتهای سهامی به دو نوع تقسیم می‌شوند:
نوع اول: شرکتهای سهامی عام: شرکتهایی هستند که مؤسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند.
نوع دوم: شرکتهای سهامی خاص: شرکتهایی که تمام سرمایه آنها در موقع تأسیس منحصراً توسط مؤسسین تأمین می‌گردد.
تفاوت شركتهاي سهامي عام و خاص
- شركت سهامي عام براي تامين سرمايه اقدام به پذيره نويسي عمومي مي نمايد، ولي شركت سهامي خاص، حق مراجعه به عامه را ندارد.
- نقل و انتقال سهام در شركتهاي سهامي عام مشروط به موافقت سهامداران نيست. ولي در شركت سهامي خاص، چنين نقل و انتقالي منوط به توافق مديران يا مجامع عمومي شركت مي تواند باشد.
- سهام شركت سهامي عام، قابل عرضه در بازار بورس مي‌باشد ولي شركت سهامي خاص چنين اجازه‌اي ندارد.
- حداقل سرمايه براي تاسيس شركت سهامي عام 5/000/000 ريال و براي شركت سهامي خاص 1/000/000 ريال مي‌باشد.
- حداقل تعداد شركا شركت سهامي عام ٥ نفر و در شركت سهامي خاص حداقل ٣ نفر مي باشد.
تنها شرکتهای سهامی عام هستند که قابلیت عرضه (خرید و فروش) در بورس را دارا می‌باشند.
از این رو در ادامه مباحث ما تنها مربوط به شرکتهای سهامی عام خواهد بود.
چرا شکل سهامی واحدهای تجاری، این قدر از جذابیت برخوردار است؟
برای پاسخ به این سؤال، ویژگی‌هایی که شرکتهای سهامی را از واحدهای تجاری تک‌‌مالکی و سایر اشکال دیگر شرکت متمایز می‌سازد، معرفی می‌کنیم.
- شخصیت قانونی مستقل از صاحبان سهام
- تداوم بقا و قابلیت انتقال مالکیت.
- مسئولیت محدود سهامداران
- جدایی مالکیت و مدیریت
فرايند تشكيل يك شركت سهامي عام
شرکت سهامی عام در دو مرحله مقدماتی و قطعی تشکيل می‌شود.
فرآیند مرحله مقدماتی تشکیل سهامی عام به طور خلاصه به شرح زیر است:
- تعهد حداقل 20 درصد سرمایه شرکت توسط مؤسسین و پرداخت لااقل 35 درصد مبلغ تعهد شده در حسابی به نام شرکت در شرف تأسیس.
- تسلیم اظهارنامه ثبت شرکتهای سهامی به ضمیمه طرح اساسنامه و طرح اعلامیه پذیره‌نویسی به اداره ثبت شرکتها، اظهارنامه ثبت شرکت و طرح اساسنامه باید با قید تاریخ به امضای کلیه مؤسسین شرکت برسد.
- صدور اجازه انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی سهام توسط اداره ثبت شرکتها.
- انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی سهام توسط اداره ثبت شرکتها.
- پذیره‌نویسی سهام توسط خریداران طی مدت تعیین شده.
- دعوت مجمع عمومی مؤسس حداکثر یک ماه پس از خاتمه مدت پذیره‌نویسی توسط مؤسسین.
- تشکیل مجمع عمومی مؤسس و انجام مراحل زیر: الف. رسیدگی به احراز پذیره‌نویسی کلیه سهام، ب. شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب آن و ج. انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت و دریافت قبولی آنها.
فرآیند مرحله قطعی تشکیل شرکتهای سهامی عام را به شرح زیر می‌توان خلاصه کرد:
- تسلیم اساسنامه مصوب مجمع عمومی مؤسسه به ضمیمه صورتجلسه مجمع و اعلامیه قبولی مدیران و بازرسان به اداره ثبت شرکتها.
- ثبت شرکت پس از بازرسی مدارک و مستندات مذکور در بند (1) بالا توسط اداره ثبت شرکتها و دریافت شماره ثبت شرکت.
- اعلام ثبت و تشکیل از طریق درج آگاهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی کشور و یکی از جراید کثیرالانتشار.
مجوز شرکت شامل اجازه انتشار تعداد معیّنی سهام، که اوراق مالکیت در شرکت است، می‌باشد.
مؤسسین کلیه هزینه‌ها و حق‌الزحمه‌ها را تا مرحله ثبت شرکت می‌پردازند و طبق قانون کلیه مدارک لازم جهت ثبت شرکت را به اداره ثبت شرکتها تحویل می‌دهند. پس از ثبت، شرکت پا به عرصه وجود می‌گذارد.
لازم به ذكر است كه موسسين بايد مجوز انتشار عمومي سهام كه اصطلاحاً مجوز پذیره‌نویسی ناميده مي شود را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کنند.
به موجب این مجوز و اساسنامه مصوب، شركت می‌تواند تعداد معینی سهام خود را منتشر و به فروش رساند.
شرکتها ممکن است در پذیره‌نویسی سهام را مستقیماً به سهامداران بفروشند یا از خدمات پذیره‌نویسی یک واسطه یا تعهد‌کننده پذیره‌نویسی نظیر شركتهاي تامين سرمايه (درادامه تشريح خواهند شد) استفاده نمایند.
واسطه پذیره‌نویسی ممکن است توافق کند باقی مانده سهامی را که نتوانسته بفروشد، خود خریداری نماید.
تاریخچه ⇐ تاریخچه بورس در جهان و ایران
آموزش اول ⇐ شرکت ها و انواع آن
آموزش دوم ⇐ شرکت های سهامی ( انواع ، فرآیند تشکیل ، تفاوت ها )
آموزش سوم ⇐ هيات مديره شركت کيست؟
آموزش چهارم ⇐ انواع مجامع عمومي شركتهاي سهامي
آموزش پنجم ⇐ مزایای بورس برای افراد و شرکت ها
آموزش ششم ⇐ انواع بازارهای مالی
آموزش هفتم ⇐ بازارهای اول – دوم – پایه (الف – ب – ج) و بازار SME
آموزش هشتم ⇐ کارگزاران بورس
آموزش نهم ⇐ اصطلاحات و دانستنی های مقدماتی بورس (1)
آموزش دهم ⇐ اصطلاحات و دانستنی های مقدماتی بورس (2)
آموزش یازدهم ⇐ اصطلاحات تخصصی بورس
آموزش دوازدهم ⇐ افزایش سرمایه شرکت ها
آموزش سیزدهم ⇐ روش های تحلیل و کسب درآمد از بورس
آموزش چهاردهم ⇐ موقع خرید به چه نکاتی توجه کنیم..؟
آموزش پانزدهم ⇐ کارمزد معاملات
تهیه شده در مرجع آموزش بورس و بازارهای مالی – آموزش صفر تا هزار بورس www.abcBourse.ir
